fot. Getty Images
O swoim bólu nie potrafiła głośno mówić. Trauma z nastoletnich czasów towarzyszy jej do dziś
Nataliia Jeziorek
Na hasło: Lady Gaga wielu na myśl przychodzą ekscentryczne stylizacje — słynna sukienka z mięsa czy futurystyczne szpilki od Alexandra McQueena. Inni myślą o hitach królujących na listach przebojów, jeszcze inni o przejmującym występie u boku Bradley’a Coopera w filmie "Narodziny Gwiazdy" i nagradzanej piosence "Shallow". I chyba to właśnie ci ostatni najbliżsi są tego, kim naprawdę jest Stefani Germanotta. Lady Gaga to wielowymiarowa postać, ale kobieta, która kryje się za tym pseudonimem ma za sobą mroczną przeszłość. Dziś Gaga już wie, jak uporać się z depresją i zespołem stresu pourazowego. A założona przez artystkę fundacja Born This Way pomaga młodym ludziom walczyć z problemami psychicznymi.
Największa trauma
Stefani Germanotta już jako mała dziewczynka była niezwykle utalentowana — w wieku czterech lat nauczyła się grać na pianinie. Ale ogromna wrażliwość nie przysparzała jej sympatii rówieśników. Jako uczennica prestiżowego liceum katolickiego Stefani była wyśmiewana i dręczona — pewnego dnia koleżanki wrzuciły ją nawet do śmietnika. Szybko nauczyła się więc trzymać na uboczu, nikomu nie zwierzała się ze swoich problemów. W wywiadzie dla "Oprah Magazine" matka artystki, Cynthia wyznała, iż czuje się winna, że nie zauważyła cierpienia córki. "Dwie rzeczy zawsze wiedziałam o mojej córce: że będzie artystką i że ma współczujące serce. Już w przedszkolu, gdy zobaczyła, że ktoś płacze, natychmiast chciała go pocieszyć. I zawsze była wyjątkowa, miała własny styl i pasję. Nie każdy to doceniał. W szkole jej dokuczano. Wyrzucam sobie, że nie zauważyłam pierwszych sygnałów depresji, nie zdawałam sobie sprawy, przez co córka przechodzi. A ona zbyt się wstydziła, by o tym mówić" - wspominała Cynthia Germanotta.
Lady Gaga — wówczas już nagradzana artystka — wyznała, że czuje silną więź z ciotką, która zmarła jeszcze przed jej przyjściem na świat. Jej imię — Joanne — stało się tytułem jednego z albumów Gagi. Tuż przed jego premierą artystka podzieliła się z fanami przejmującą historią zmarłej w wieku 19 lat krewnej. "Była ofiarą wykorzystywania seksualnego i przez to doświadczenie przeżyła tak ogromna traumę, że to podsyciło jej obecną już wówczas chorobę. Miała toczeń. Zmarła bardzo krótko po tym. Ta tragedia została z moją rodziną na długie lata" — powiedziała Lady Gaga.
Wkrótce po tym wyznała, że ona również padła ofiarą wykorzystywania seksualnego. Stefani, jako wybitnie uzdolniona nastolatka w wieku zaledwie siedemnastu lat została przyjęta na prestiżową nowojorską uczelnię Tisch School of Art. Studiowali tam min. Whoopi Goldberg, Angelina Jolie czy Woody Allen. Pomimo świetnych wyników Gaga przerwała jednak naukę, by poświęcić się karierze muzycznej. Ale to, co miało być piękną przygodą, zaczęło się koszmarnie. Starszy o 20 lat producent muzyczny wielokrotnie zgwałcił 19-letnią wówczas Gagę. Artystka wyznała, że trauma, której wówczas doświadczyła, na wiele lat położyła się cieniem na jej życiu i tak jak w przypadku jej ciotki, miała destrukcyjny wpływ nie tylko na zdrowie psychiczne, ale też fizyczne.
Niemy krzyk
Patrząc na Lady Gagę na scenie, aż trudno uwierzyć, że tak ekspresyjna, pełna życia osoba przez lata tłumiła w sobie ogromny ból. Tym, co ją spotkało podzieliła się co prawda z mamą i babcią i otrzymała wówczas od obydwu kobiet duże wparcie. Ale choć pozornie stanęła na nogi i rozwijała swoją karierę, nie mogła odegnać od siebie natrętnych myśli i wspomnień traumatycznych wydarzeń. "Próbowałam wymazać to z pamięci. Ale to do mnie wróciło. Było niczym ogromny, ohydny potwór" - wspominała Gaga w jednym z wywiadów. Kiedy artystka znalazła w sobie siłę, by zacząć szukać pomocy, zdiagnozowano u niej zespół stresu pourazowego, którego efektem były bezsenność i ataki paniki. Ale wcześniej, przez całe lata o swoim bólu nie potrafiła głośno mówić. W wywiadzie udzielonym w 2019 magazynowi "Elle" wyznała, że w pewnym momencie zaczęła się okaleczać. "Cięłam się nożem przez długi czas. Jedynym sposobem, w jaki mogłam przestać się samookaleczać, było uświadomienie sobie, że zamiast pokazywać ludziom, że mnie ranią, powinnam mówić im wprost i prosić o pomoc." - tłumaczyła Gaga.
Kiedy debiutancki album Gagi zatytułowany "The Fame" odniósł sukces i artystka stała się sławna, problemy psychiczne zamiast zniknąć, nasiliły się. W 2013 roku depresja Lady Gagi nasiliła się do tego stopnia, że artystka zaczęła mieć myśli samobójcze. Na pytanie dziennikarza CBS o to, czy chciała się kiedyś zabić, odpowiedziała z przejmującą szczerością: "Codziennie". Gaga była wycieńczona walką, którą każdego dnia musiała podejmować. Przygotowania do premiery płyty "Artpop" oraz brak jej spektakularnego sukcesu odcisnęły trwałe piętno na psychice artystki. "Nie czułam nawet bicia własnego serca. Byłam wściekła, cyniczna i głęboko smutna, poruszając się z wielką, ciężką kotwicą uwiązaną u nogi" - wspominała tamten okres Lady Gaga.
Ogromne zainteresowanie mediów i fanów, poczucie bycia wiecznie obserwowaną i przede wszystkim świadomość, że Lady Gaga przesłania artystce jej własne Ja sprawiły, że wkrótce Stefani zaczęła cierpieć nie tylko psychicznie, ale również fizycznie. W dokumencie produkcji Netflixa, zatytułowanym "Five foot two" Lady Gaga wyznała, że po tym, jak latami zmagała się z ogromnym bólem całego ciała, bezradni przez długi czas lekarze wreszcie odkryli przyczynę jej stanu. Okazało się, że cierpi na fibromialgię. Ta mało znana choroba reumatyczna o podłożu autoimmunologicznym objawia się chronicznym bólem. Najczęściej zapadają na nią osoby, które wcześniej doświadczyły długotrwałego stresu, przeszły traumy, były nękane, molestowane lub bite. Ból jest w ich przypadku niemym krzykiem cierpiącego ciała i ducha. W piosence "Chromatica" Lady Gaga śpiewa: "Nie możesz zobaczyć, jak płaczę. To koniec. Jestem swoim największym wrogiem. Sięgam po 911".
Zdążyć z pomocą
Wszystko wskazuje na to, że dziś Lady Gaga wygrywa z depresją. Być może nagranie szczerej, oczyszczającej płyty pomogło jej wyjść na prostą. Ale zanim tak się stało, Gaga kilkukrotnie musiała odwoływać trasy koncertowe, bo choroba sprawiała, że artystka nie była w stanie wyjść na scenę. Jej stanu nie polepszał fakt, że w życiu osobistym nie układało się dobrze. "W kółko to samo, co noc jestem sama" - mówiła w jednym z wywiadów Lady Gaga. Na domiar złego, klęski kolejnych związków artystki natychmiast trafiały na pierwsze strony tabloidów. Gdy rozpadał się jej związek z Christianem Carino, media spekulowały o domniemanym romansie pomiędzy Lady Gagą a Bradley’em Cooperem.
Traumatyczne doświadczenia i własna choroba sprawiły, że dziś Lady Gaga wspiera osoby, które tak jak ona zmagają się z depresją lub stresem pourazowym. W 2016 roku nagrała piosenkę zatytułowaną "Till it happens to you", która znalazła się na ścieżce dźwiękowej filmu "Pole walki". Dokument opowiada o tuszowaniu gwałtów na uniwersyteckich kampusach. Wiele młodych kobiet wstydzi się opowiadać o swoich doświadczeniach, więc sprawcy pozostają bezkarni. Fakt, że osoby publiczne, takie jak Lady Gaga naświetlają ten problem, może pomóc młodym kobietom zacząć głośno mówić o tym, co je spotkało.
Choroba psychiczna często pozostaje niewidzialna — nie daje widocznych symptomów. Wbrew stereotypowym przekonaniom, cierpiąca na depresją osoba jednego dnia może wydawać się radosna, a następnego targnąć się na własne życie. Dlatego tak ważne jest, aby osoby zmagające się z problemami psychicznymi otrzymywały odpowiednią pomoc. Lady Gaga zna ten problem z autopsji, dlatego w 2012 roku wraz z matką założyła fundację Born This Way. "Naszą misją jest uczynić świat lepszym miejscem. Inspirować młodych ludzi, by dużo uwagi poświęcali swojemu zdrowiu psychicznemu" - czytamy na jej stronie. Częścią fundacji jest platforma Channel Kindness na której młodzi ludzie mogą dzielić się z innymi swoimi przeżyciami.
Z kolei program Mental Health First Aid uczy ich, jak rozpoznawać problemy psychiczne u swoich kolegów i jak na nie odpowiednio reagować. Lady Gaga zdecydowała się skierować wsparcie właśnie w stronę młodych ludzi nie bez przyczyny. Z badań wynika jasno, że to właśnie nastolatkowie są szczególnie narażeni na problemy psychiczne — połowa z nich zaczyna się u osób, które nie skończyły jeszcze czternastego roku życia. Co więcej, to właśnie młodzi ludzie najczęściej boją się sięgnąć po pomoc z obawy przed stygmatyzacją. Być może podjęcie tematu przez tak cenioną przez młodych ludzi artystkę jak Lady Gaga pomoże to zmienić.
Szukasz pomocy?
Fundacja Itaka - która prowadzi Antydepresyjny Telefon Zaufania (numer: 22 654 40 41) oraz udziela szerokiego wsparcia osobom chorującym na depresję jak i ich najbliższym. Informacje na temat wsparcia, którego udziela Fundacja można znaleźć na stronie: www.stopdepresji.pl
Centrum Wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego – 24 godziny przez 7 dni w tygodniu działa bezpłatna linia telefoniczna (800 70 2222) dla osób w kryzysie psychicznym, którzy potrzebują doraźnej pomocy psychologicznej. W wyznaczonych godzinach w Centrum pełnią dyżury także specjaliści: lekarze psychiatrzy, prawnicy oraz pracownicy socjalni. Wsparcie można uzyskać także poprzez e-mail oraz czat z profesjonalistami. Więcej informacji na stronie: www.liniawsparcia.pl
