Dzień Matki. Skąd pochodzi jedna z naszych najpiękniejszych tradycji?

Katarzyna Rapczyńska-Lubieńska

Starożytni Grecy i Rzymianie otaczali kultem matki boginie będące symbolem płodności i urodzaju. W XVII-wiecznej Anglii święto nosiło nazwę "Niedziela u Matki". W tym czasie mieszkańcy chodzili na msze i wedle tradycji obdarowywali się kwiatami i słodyczami. Najbardziej ciekawi jednak historia Anny Jarvis, amerykańskiej aktywistki, która… wymyśliła Dzień Matki, ale po latach gorzko tego żałowała.

Boginie i Dzień Przyjaźni Matek

Jedno ze źródeł tego święta prowadzi nas do starożytnego Egiptu, gdzie ludzie czcili boginię Izydę – matkę Horusa. Historycy przekazują, że w tamtym okresie matki były wynoszone na piedestał. Wielbiono je i traktowano z najwyższym szacunkiem. Podobno nawet w trakcie procesu sędzia mógł uzależnić werdykt od tego, czy oskarżony "zadowolił matczyne serce". W kulturze Greków i Rzymian matka była symbolem płodności i urodzaju. Według wierzeń mitologicznych na wiosnę lud składał ofiarę bogini Rei, żonie Kronosa, która była matką wszechświata i wszystkich stworzeń. Jak większość świąt pogańskich, tak i rzymskie Hilaria zainspirowały lud, by stworzyć święto Matki Boga. Co ciekawe, niektóre z dawnych obrzędów praktykuje się do dziś – w tradycji hinduskiej ważną rolę odgrywają obchody ku czci bogini Durgi.

W kolejnych wiekach tradycja Dnia Matki została nieco zapomniana. Dopiero w XVII-wiecznej Anglii oraz Szkocji przywrócono hołd matkom. Święto nosiło nazwę "Mothering Sunday" i obchodzono je zawsze w czwartą niedzielę Wielkiego Postu. Dlaczego zdecydowano się na taką tradycję, a w dodatku ustalono, że będzie to dzień wolny od pracy? Otóż chłopcy i dziewczęta pełniący służbę na dworach bogatych rodzin, często mieszkali u swoich pracodawców. Rzadko przebywali z rodziną, a w tym szczególnym dniu mogli odwiedzić swoje matki. Córki piekły specjalne ciasta, a także szykowały kwiaty i słodycze.

Zupełnie inna tradycja wywodzi się z Ameryki. Po zakończeniu wojny secesyjnej wiele działaczek organizowało w obozach armii pomoc humanitarną – w ten sposób powstał Dzień Przyjaźni Matek. Wydarzenie to miało oddać głos kobietom w żałobie i pogodzić zwaśnionych weteranów. Jego założycielką była Ann Marie Reeves Jarvis, aktywistka i żona baptysty. Po jej śmierci córka, która nosiła takie samo imię, stwierdziła, że trzeba zwrócić większą uwagę na wartości rodzinne. W 1907 r. postulowała za tym, by ustanowić dzień, który upamiętniałby miłość i poświęcenie wszystkich kobiet mających dzieci. Pomysł się przyjął i w 1914 r. Kongres ustanowił Dzień Matki świętem narodowym – obchodzono je w każdą drugą niedzielę maja. Niestety ku rozpaczy Anny święto zostało skomercjalizowane i sama założycielka zaczęła je bojkotować. Idea tradycji okazała się jednak na tyle popularna, że obiegła cały świat.

Goździki i "łóżkowe więzienie"

Dzień Matki celebrowany jest dziś bardzo hucznie w wielu krajach. Kanadyjczycy świętują w drugą niedzielę maja – chodzi się wtedy do restauracji, a dzieci dają mamie czekoladki i pieką ciasta. W RPA pociechy zakładają czerwone i różowe ubrania, a jeśli są sierotami, ubierają się na biało. Rzecz jasna wśród upominków znaleźć można kwiaty – najpopularniejsze są tam goździki. Równie ciekawa tradycja obowiązuje w Indiach – w październiku w dniu święta Durga Puja hinduskie mamy otrzymują kwiaty oraz zaproszenie na obiad poza domem. Ku swej uciesze przynajmniej wtedy nie muszą same gotować.

Dla odmiany święto w Serbii przypada w grudniu. Wówczas dzieci urządzają swoim mamom "łóżkowe więzienie" i je… związują, a wolność zwracają dopiero, gdy dostaną upominki. Trzeba przyznać, że to dość nietypowy pomysł. Z kolei Niemcy świętują Dzień Matki od 1922 r. Dekadę później w maju ogłoszono go świętem państwowym. Oczywiście nieodłącznym elementem celebracji są wtedy prezenty – kwiaty, słodycze, kartki i biżuteria od serca. Wszystko po to, by wyrazić miłość, szacunek i przywiązanie do najbliższej osoby.

26 maja: jedyny taki dzień w Polsce

Historia Dnia Matki w naszym kraju nawiązuje poniekąd do tradycji amerykańskiej, a ściślej mówiąc do Czerwonego Krzyża. Ta humanitarna organizacja promowana była przez młodzież z USA w różnych krajach, w tym w Polsce. Pewien amerykański artysta stworzył plakat, na którym widniał czerwony krzyż, a tuż obok była siostra opiekująca się rannym żołnierzem – wszystko opatrzone hasłem: Największa Matka na Świecie. Motyw ten został wykorzystany w 1921 r. przez Bogdana Nowakowskiego, który namalował własną interpretację. Obchody Dnia Matki szybko stały się ważnym elementem edukacji młodzieży, która należała do Polskiego Czerwonego Krzyża. W 1914 r. święto po raz pierwszy trafiło do kalendarza. Od tamtego momentu celebrujemy je zawsze 26 maja, a nasze mamy są obdarowywane kwiatami, bombonierkami oraz innymi upominkami. Wśród nich jest oczywiście cenna biżuteria, która przypomina o wspólnych chwilach i przeżyciach.

Celebrowanie uczuć do mamy to jedno z najpiękniejszych doświadczeń. W tym szczególnym dniu warto podarować naszej rodzicielce coś naprawdę wyjątkowego. Coś, co będzie budziło sentyment i przypominało o najważniejszej roli w życiu. Może to być efektowne puzderko w stylu retro – w środku znajdziemy miejsce na wspólne zdjęcie. W kolekcji Apart mamy wiele zawieszek okrągłych, owalnych lub w kształcie serca. Srebrne i złote medaliony zdobione są diamentami i ornamentami. Na niektórych modelach wygrawerowano napis MAMA, dodano cyrkonie, kokardę lub symbol nieskończoności. Co jeszcze będzie wspaniałym prezentem? Oczywiście biżuteria personalizowana – w Apart nie brakuje symboli nawiązujących do macierzyństwa. Przykładem są zawieszki z linii Charms i Beads , a także srebrny naszyjnik w kształcie serca oraz z pozłacanym napisem MOM. Piękną pamiątką będzie owalna zawieszka z motywem róży – utrzymana w klimacie vintage. W kolekcji Perły nie brak też uroczych pamiątek , takich jak złoty naszyjnik z brylantem, perłami i napisem mama. Jeśli chcemy, by nasz prezent był jeszcze bardziej osobisty, postawmy na zawieszki z inicjałem lub imieniem. A świeżo upieczoną mamę ucieszy naszyjnik w stylu newborn, na którym widoczne są dziecięce stópki. Zawsze będzie jej przypominał o najważniejszym dniu w jej życiu.